2.2.4 Duurzaamheid

Als zorgverzekeraars willen we – naast verduurzaming van onze eigen organisatie – ons inzetten om de verduurzaming van het gehele zorglandschap te versnellen (Zvw- en Wlz-breed). De Green Deal Duurzame Zorg (GDDZ3.0)[1] , die ondertekend is door Zorgverzekeraars Nederland, de verschillende zorgbranches, individuele zorgverzekeraars en veel zorgaanbieders, vormt hiervoor de basis. Veel zorgaanbieders/leveranciers hebben inmiddels grote of kleinere stappen gezet om hun zorg te verduurzamen. Via ons zorginkoopbeleid willen we zorgaanbieders aansporen om verder te werken aan de doelen en afspraken uit de GDDZ3.0. Als zorgverzekeraars zorgen we voor gelijkgericht beleid en sluiten zoveel mogelijk aan op de focuspunten die de zorgbranches het belangrijkst vinden.

CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)

Alle zorgverzekeringsbedrijven moeten -conform de Europese wet CSRD- rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Dit omvat de impact van de eigen bedrijfsvoering, én de impact van de gehele keten van zorgaanbieders en (toe)leveranciers. De komende jaren werken de zorgverzekeringsbedrijven uit hoe ze compliant kunnen rapporteren. Een van de belangrijke uitgangspunten is het minimaliseren of voorkomen van administratieve lasten. Bijvoorbeeld door zoveel als mogelijk reeds beschikbare informatie te gebruiken. We kunnen echter nog niet uitsluiten dat we geen informatie bij zorgaanbieders hoeven uit te vragen. Als dit het geval is verwachten wij van zorgaanbieders dat zij informatie aanleveren als wij die uit hoofde van de CSRD-verplichtingen nodig hebben. Vóór 1 oktober 2025 geven we definitieve duidelijkheid over eventuele benodigde metingen gedurende 2026 voor onze CSRD-rapportages 2026. Meer informatie hierover kunt u vinden via ZN-website, dossier Duurzaamheid, onderwerp CSRD.

De zorgverzekeraars willen bijdragen aan het verlagen van de klimaat- en milieu impact van de zorg. Dit doen we door, naast verduurzaming van de eigen bedrijfsvoering, zorgaanbieders te stimuleren om (verder) te verduurzamen door in gesprek te gaan en samen naar initiatieven en oplossingen te zoeken. We verwachten van zorgaanbieders dat zij:

zich inspannen om bij te dragen aan het realiseren van de doelen van de Green Deal Duurzame zorg 3.0;
duurzaamheid verankeren in hun strategie; van kleinere zorgaanbieders verwachten we aandacht voor duurzaamheid in plannen en ontwikkelingen;
in hun jaarverslag of duurzaamheidsverslag rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties voor zover beschikbaar bij de zorgaanbieder;
aantoonbaar voortgang boeken op de uitvoering van het mobiliteitsplan[2] gericht op terugdringen CO2-emissie tgv vervoerbewegingen van medewerkers via de beschikbare rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit[3] (alleen van toepassing bij zorgaanbieders met meer dan 100 fte).

We dragen bij aan inspiratie en handelingsperspectief voor zorgaanbieders door de verspreiding van groene voorbeelden in de zorgsector. Zie tabel groene initiatieven voor Groene Initiatieven die de zorgverzekeraars daartoe hebben verzameld of de websites van de GDDZ3.0 en Groene Zorgalliantie (GZA).

Specifiek voor de GGZ

We verwachten van GGZ-aanbieders dat ze zich inspannen om bij te dragen aan de acties uit het uitvoeringsplan GDDZ 3.0 van de Nederlandse ggz. Zorgverzekeraars, en ten minste de marktleiderzorgverzekeraar, gaan met de zorgaanbieders[4] in gesprek over hun duurzaamheidsprestaties. Daarbij willen we ons graag focussen op de volgende onderwerpen en sectorbrede doelstellingen uit het uitvoeringsplan van de Nederlandse ggz, na afstemming met de Nederlandse ggz.

De zorgaanbieder heeft de CO2-portefeuille routekaart gereed en ingediend bij het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg. De voortgang in het verlagen van de CO2-uitstoot verloopt conform de CO2-routekaart van de instelling, afgeleid van de sectorbrede doelstelling van een verlaging van de CO2-uitstoot met 30% in 2026 t.o.v. 2018;[5]
De afvalstromen zijn in kaart gebracht en in 2026 wordt er gestreefd naar het verminderen van het ongesorteerd restafval met minimaal 25% (toewerkend naar maximaal 25% ongesorteerd restafval in 2030);[5]
Aantoonbaar uitvoering geven aan plannen om medicijnverspilling met 20% te verminderen in 2026 t.o.v. 2023;[6]
Het aantoonbaar terugdringen van voedselverspilling gericht op het streven van maximaal 20% verspilling in 2026;[6]
Transitie naar meer plantaardige eiwitten in de voeding voor patiënten/cliënten/medewerkers gericht op verhouding 50/50 dierlijk/plantaardig in 2026 waar het medisch verantwoord mogelijk is.[6]
Implementatie van ten minste 1 nieuw groen initiatief in 2026 uit de lijst die zorgverzekeraars gepubliceerd hebben[7]of een initiatief uit een andere bron met bewezen positief effect op klimaat en/of milieu.

Milieuthermometer Zorg

Steeds meer GGZ- en MSZ-instellingen gebruiken de Milieuthermometer Zorg om hun zorg en organisatie aantoonbaar te verduurzamen. Zorgverzekeraars zijn voorstander van deze certificering en overwegen om vanaf het zorginkoopbeleid 2027 de Milieuthermometer Zorg, ISO 14001 of vergelijkbaar zorgspecifiek instrument te stimuleren. De Milieuthermometer sluit goed aan op de doelstellingen van de GDDZ waar we met de zorgsectoren aan werken en kan worden ingezet voor de CSRD rapportage. Zorgverzekeraars informeren zorgaanbieders vóór 1 oktober 2025 of en hoe de certificering voor duurzaamheid deel gaat uitmaken van het zorginkoopbeleid 2027.

Ondersteuning bij de verduurzaming van de organisatie is onder meer te vinden in de ‘Toolkit: Samen werken aan duurzame zorg’ van de Nederlandse ggz en het ‘Draaiboek Duurzame Mobiliteit voor intramurale zorginstellingen’ van het Milieu Platform Zorgsector.

1Green Deal Samen werken aan duurzame zorg (Green Deal 3.0).
2Mobiliteitsplan, zoals opgenomen in de GDDZ 3.0 artikel 4.2.e
3Rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit | RVO.nl
4Met als selectie ten minste de 28 geïntegreerde instellingen die meer dan 2.000 patiënten specialistische ggz behandelen.
5Conform afspraken in de GDDZ 3.0.
6Conform het uitvoeringsplan van de GDDZ 3.0 van de Nederlandse ggz.
7Zie voor de Groene Initiatieven tabel groene initiatieven (zn.nl)