2.2.1 Toegankelijkheid van zorg

De vraag naar zorg blijft stijgen, terwijl het personeelsaanbod juist stagneert of zelfs afneemt. Het gevolg is dat de wachttijden, vooral voor planbare electieve zorg, vaak hoger zijn dan gewenst. De urgente en acute zorg gaan gelukkig gewoon door, hoewel ook hier de tekorten merkbaar zijn. Voor de niet-acute zorg streven wij ernaar dat alle zorg regionaal binnen de Treeknormen geleverd wordt. Wij realiseren ons dat een tekort aan zorgpersoneel vaak de oorzaak is van de onderliggende knelpunten en dat de oplossing hiervan een lange adem vergt. Daarom zetten wij ook in op structurele aanpassingen voor passende en digitale zorg, zodat met minder mensen meer zorg geboden kan worden, waardoor de wachttijden kunnen verminderen. Tegelijkertijd maken we met zorgaanbieders afspraken over een continu actueel beeld van de omvang van de wachtlijsten en wachttijden. Patiënten moeten daarbij geïnformeerd worden over de mogelijkheden voor Zorgbemiddeling.

Acute zorg - ROAZ

Het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) brengt het acute zorgaanbod in de regio in kaart. Zij lossen witte vlekken in de bereikbaarheid op en stemmen activiteiten af tussen de aanbieders van acute zorg. CZ groep neemt in 4 regio’s actief deel aan deze ROAZ-overleggen (Brabant, Limburg, West en Zuidwest). Zo dragen we bij aan oplossingen voor knelpunten en het toegankelijk houden van deze zorg. In het IZA is afgesproken dat elke ROAZ-regio een transformatieplan opstelt om de acute zorg voor de komende jaren te borgen en te optimaliseren. Deze plannen bevatten onderwerpen als het voorkomen van acute instroom voor ouderen, het opzetten van een integrale triage via zorgcoördinatie en het zorgen voor een aantrekkelijke arbeidsmarkt voor nieuwe en bestaande zorgmedewerkers. CZ groep is in de genoemde regio’s nauw betrokken en mede verantwoordelijk voor het opstellen van deze transformatieplannen.

Zorgcoördinatie

Zorgcoördinatie ondersteunt patiënten en zorgverleners bij het vinden van passende zorg bij een acute zorgvraag. Dit kan bijvoorbeeld gaan om het inzetten van de huisartsenpost, ambulancezorg of ongeplande nachtzorg. Ook kan zorgcoördinatie helpen bij het afschalen van de urgentie van de (acute) zorgvraag (triage) en bij het vinden van vervolgzorg voor een patiënt, bijvoorbeeld een bed voor eerstelijnsverblijf. Zorgcoördinatie kan hiermee, door het regionaal en in samenwerking met meerdere zorgaanbieders te organiseren, bijdragen aan de toegankelijkheid en kwaliteit van de acute zorg in Nederland. Voor patiënten blijft de toegang tot acute zorg overzichtelijk, want zorgcoördinatie komt samen in 1 (virtueel) loket.

In het IZA is afgesproken om te streven naar een landelijk dekkende inkoop van zorgcoördinatie vanaf 1 januari 2025. Landelijke partijen werken hiervoor samen aan een implementatieplan. We verwachten dat u hier als zorgaanbieder uitvoering aan geeft. Het ROAZ voert de regionale uitwerking van zorgcoördinatie uit. Zorgverzekeraars volgen de ontwikkelingen rondom zorgcoördinatie in relatie tot ons gepubliceerde zorginkoopbeleid. Als deze ontwikkelingen hiertoe aanleiding geven, publiceren wij aanvullend beleid.

Wachttijden in de reguliere zorg

Zorgaanbieders zijn verplicht om elke 2 weken de wachttijden voor electieve medisch-specialistische zorg inzichtelijk te maken voor patiënten en zorgverzekeraars. Op basis hiervan kunnen wij de klinische en poliklinische wachttijden monitoren per specialisme, per zorgaanbieder en per regio. Naast de wachttijden is ook een juiste opgave van het aantal actief wachtenden per aandoening belangrijk. Wij verwachten van ziekenhuizen dat zij steeds over het correcte aantal wachtenden beschikken waarvan de behandeling direct kan starten.

Binnen ons kernwerkgebied willen we frequent met ziekenhuizen overleggen over:

• de aard en omvang van de overschrijdingen van de Treeknorm met de onderliggende redenen;

• de omvang van de wachtlijsten per aandoening van verzekerden van CZ groep (zodat ook CZ Zorgbemiddeling effectief kan worden vormgegeven);

• de veranderingen die worden ingezet voor structurele aanpassingen van de arbeidsinzet en daarmee verbeteringen voor een betere toegankelijkheid.

Mocht blijken dat bepaalde knelpunten veroorzaakt worden door financiële afspraken, dan onderzoeken we of we deze kunnen oplossen door bij te contracteren (zie paragraaf 2.2.3.2). Daarbij geldt de voorwaarde dat de zorgaanbieder (achteraf) aantoont dat de eventuele extra middelen ook echt hebben geleid tot een betere toegankelijkheid.

Naast bovenstaande acties kunnen we patiënten desgewenst naar een andere zorgaanbieder bemiddelen. CZ groep heeft een Zorgteam, dat bestaat uit adviserend verpleegkundigen die verzekerden hier in specifieke situaties mee kunnen helpen.

Digitale zorg

We hebben onze visie en ambities op het gebied van digitale zorg verder uitgewerkt op www.cz.nl/zorgaanbieder/digitalezorg. (new window) Daarnaast vindt u in de Gezamenlijke ambities zorginkoop digitalisering en gegevensuitwisseling 2025 (new window) de afspraken die we op ZN-niveau hebben gemaakt om effectieve digitale zorg veilig en betrouwbaar op te schalen.

Digitale zorg kan een belangrijke bijdrage leveren aan een betere toegankelijkheid van de zorg. Initiatieven die kunnen bijdragen aan een betere toegankelijkheid zijn:

• het verkorten van de ligduur door monitoring op afstand (thuismonitoring);

• polikliniekbezoeken op afstand in plaats van fysiek (digitaal consult);

• continue thuismonitoring van chronische patiënten (minder opnames, vroegsignalering).

We verwachten van ziekenhuizen dat zij uiterlijk op 1 juni hun strategische beleidsplan delen, waarin zij aangeven hoe ze invulling geven aan hun maatschappelijke opgaven op het gebied van toegankelijkheid en betaalbaarheid. We gaan ervan uit dat zij daarbij ook concreet laten zien hoe digitale zorg hieraan een bijdrage kan leveren:

• Wat is de integrale visie van het ziekenhuis op het gebied van digitale zorg (inclusief telemonitoring)?

• Wat is de aanpak van het ziekenhuis rondom de selectie van geschikte zorgpaden en hoe worden de geschikte zorgpaden herontworpen?

• Voor welke doelgroepen en in welke mate wordt telemonitoring in 2025 en in de jaren daarna ingezet?

• Welke apps worden momenteel binnen het ziekenhuis geïmplementeerd en hoe wordt de ondersteuning vanuit de leveranciers ervaren?

• Hoe borgt het ziekenhuis een passende schaalgrootte?

• Hoe borgt het ziekenhuis de kostenneutraliteit?

Onze ambitie is dat eind 2026 70% van de geschikte zorgpaden hybride is en deze zorgprocessen minimaal 50% inclusie behalen. Om dat te bereiken, hanteren we voor 2025 de volgende ambities:

• In 2024 is in kaart gebracht welke zorg vanaf 2025 hydride of digitaal geleverd gaat worden en welke fysieke zorg wordt afgeschaald. Van de geschikte zorgpaden en zorgprocessen is in 2025 40% uitgetekend en in gebruik.

• In 2025 wordt gestuurd op het includeren van een substantieel aantal patiënten of cliënten binnen de hybride of digitale zorgpaden en zorgprocessen, mits dit doelmatig is en past bij de zorgvraag.

Elektronische gegevensuitwisseling is hiervoor een van de randvoorwaarden.

Wij vragen ziekenhuizen om in hun strategische beleidsplan aan te geven in welke mate zij denken te gaan voldoen aan bovenstaande ambities. Binnen ons kernwerkgebied gaan we graag met de ziekenhuizen in gesprek over deze plannen. Daarbij toetsen we of onze toekomstvisies en tijdspaden overeenkomen of waar deze verschillen. We bespreken ook graag op welke manier onze contractafspraken kunnen bijdragen aan meer digitale zorg.

Telemonitoring

Een belangrijke factor voor deze ambities is een succesvolle implementatie van telemonitoring voor chronische zorg. Sinds 2023 kan de add-on-prestatie telemonitoring separaat gedeclareerd worden. FMS, NVZ, NFU en ZN hebben hiervoor een handreiking telemonitoring opgesteld. Voor ons is deze handreiking leidend om onze inkoopvoorwaarden verder uit te werken.

Om voor de declaratie van de add-on in aanmerking te komen, moet de zorgaanbieder aantonen dat de prestatie voldoet aan de inhoudelijke prestatiebeschrijving van de NZa en dat de zorgaanbieder akkoord gaat met minimaal budgetneutraliteit.

Buiten ons kernwerkgebied volgen we in principe de afspraken met de 2 marktleiders, waarbij de hoogte van de tarieven bilateraal wordt bepaald.

Zorgevaluatie en Gepast Gebruik

Gepast gebruik van zorg is belangrijk, omdat dit bijdraagt aan de doelmatige inzet van de schaarse personele en financiële middelen. Daarom kijken we naar de manier waarop de zorg binnen het ziekenhuis wordt aangeboden (relatief veel conservatief of operatief, klinisch of poliklinisch) én hoe de regionale zorgketen functioneert. Wellicht zijn hier verbeteringen mogelijk. CZ groep wil zich breed inzetten om hier een succes van te maken.

In 2021 hebben de koepels NVZ en ZN een plan van aanpak opgesteld om de implementatie van Gepast Gebruik te versnellen. Met de ziekenhuizen waar CZ groep marktleider is, maken we jaarlijks afspraken over de onderwerpen uit de ZE&GG-implementatieagenda. In andere situaties volgen we de lokale afspraken hierover. In 2025 willen we bereiken dat er voor alle relevante onderwerpen op de implementatieagenda binnen 1 jaar aantoonbaar resultaat wordt geboekt (conform het IZA). Daarnaast dragen we ook zelf onderwerpen aan die impact hebben op de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Dit kunnen ook Passende Zorgpraktijken van Zorginstituut Nederland zijn. Dat zijn voorbeelden uit de praktijk die een zichtbare impact hebben op meer mensgerichte, houdbare en duurzame zorg. Passende zorgpraktijken laten de zorg van de toekomst zien en zijn daarmee een praktisch voorbeeld voor anderen. De verbeterafspraken en de mate van implementatie leggen we vast in het inkoopcontract.